Што се случи на 16 мај 1944 година? Во логорот за уништување во Аушвиц II – Биркенау, делот наречен “Цигански камп” (Зигенер Лагер).
Некои од Ромите кои беа донесени во Аушвиц од страна на нацистите не беа веднаш изложени на тортура, туку беа сместени во т.н “Зигојнер Лагер”. Тој беше мешовит логор, што значи деца, мажи и жени беа затворени таму заедно.
Ромските заробеници беа присилени на работа како робови, набљудувани и подложени на медицински тестови и мачени. Д-р Јозеф Менгеле од СС, садистички психопат познат како “Ангел на смртта”, избра ромски поединци, повеќето од нив деца, да подлежат на перверзни експерименти.
Во текот на ноќта од 2 август и рано наутро на 3 август 1944 година, сите затвореници во кампот, без исклучок, беа убиени во гасни комори. Поради оваа позната, официјална историја, 2 август се прославува како Денот на холокаустот на Ромите.
Нацистите, всушност, сакале да го затворат во тој камп и да ги убијат ромските затвореници во гасните комори порано од тоа, на 16 мај 1944 година. Во тоа време имало повеќе од 6 000 ромски затвореници.
На 15 мај, подземното движење на отпорот во кампот ги предупредило Ромите за тоа што планирале нацистите. Утрото на 16 мај, ромските затвореници не се појавиле за вообичаената утринска прозивка и престанале да соработуваат со чуварите на СС.
Ромите се забарикадираа во нивните бараки. Тие се сместија во складиште за опрема и се наоружале со чекани, копачи и лопати, одвојувајќи ги дрвените делови од железните што ги наостриле за да направат дрвени колци.
Децата собираат тули. Кога стражарите на СС влегоа во логорот доцна попладне за да ги однесат Ромите во гасните комори, тие почнаа да даваат отпор и се бореа до смрт. Се бореа сите и деца и мажи и жени.
So ulo an o 16 Maj 1944 berš? An o konc logoro Aušvic II – Birkenau, o kotor anavkerdo sar “Zigouner lager”.
Nesave Roma so sine ande an o Aušvic taro nacistoa nasine kerdi lenge tortursa numa sine thanjarde an o Zigeuner Lager . Odova sine hemimo logoro kote sine čhave, džuvlja thaj murša savo re phanle an o jekh than.
O romane phanle keren sine buti sar robia opservirime taro SS trupe thaj upral lende sine kerde medicinakere eksperimentoa . O D-r Josef Mengele taro SS trupe sadistikane thaj psihopatsko pendžardo sar ” Angeli meribaske” lel sine Romen majbut čhaven thaj kerel sine majperverzno eksperimentoa.
Ki rakj maškar 2 thaj 3 avgusto javinakere saatencar ko 1944 berš sae phanlen taro kampo sine mudarde an o gasno komore. Sebepi akaja pendžardi historia oficialno si notirime kaj o 2 Avgusto si Dive e Romane Holokausteske.
O Nacistoa ko jekh odova mangle te phanen logoro thaj te mudaren sa e Romen ko gasno komore but angleder ko 16 maj 1944 berš. Ko odova periodi odothe sine 6000 Roma.
An o 15 maj 1944 berš nesave informac ie ale dži ko Roma kaj o nacistoa planirinen te mudaren olen odova dive. Javvinate an o 16 maj o Roma logorašia na iklile an o gejniba thaj na šunen sine e SS stražaren.
O Roma phanle pe andre an o olengere barake . Khuvgje an o šupe lele sa o kopaščia, tovera, thaj aver sastrnale bukja lele o račke em kergje peske sar šastra te braninen pe.
O čhave khedingja bare bara. Kana o stražaria khuvgje olende andre te legaren e Romen an o gasno komore ola uštile te maren pe sa dži ko meriba. ;aren pe sine savore em čhave em murša em džuvlja.
O Aušvic nikanan angleder na sine le asavki situacia . Sine mudarde em taro duj riga.
O SS nacistoa sine an o šoko soske saste na resle te peraven akava uštipa. Daravibaja kaj šaj te oven panda but aver lengere askeria mudarde, a ko jekh te keren te ovel uštipa em an o aver logoria trujal akava ola irangje pe an i piri baza.
Odova dive an o gasno komore sine mudarde avera džene a na Roma.
O nacistia mukhle e phanle Romen te oven bokhale thaj na den len sine hajbaske.
An o 23 maj 1944 berš o nacistia dislociringje 1.500 Romen an o Aušvic I a apalo odova buteder sine legarde an o konc logoro Buhenvald.
An o 25 maj 1944 berš 82 murša sine transportirime an o konc logori Flosenburg thaj 144 terne romane džuvlja dine bičahvde an o konc logoro Ravensburg.
Pohrai taro 3000 Roma konc logorašia ačhile an o Aušvic kote majbut olendar sine čhave.
An o 2 avgusti 1944 berš o nacistia kergje i likvidacia an o gasno komore ko Sektor V trujal so odoja da rat sine uštipen. Baro respekti akale romane heroenge!
Hazri kerga: Roma Press-lendo tharo Roma Times
